نیاز سرمایی چیست؟

درختان مختلف در زمستان نیاز سرمایی دارد تا در هنگام بلندشدن طول روز و گرما که در بهار اتفاق می‌افتد، از خواب بیدار شوند، گاهی این سرما در زمستان تأمین نمی‌شود و هورمون‌های بازدارنده رشد (آبسیزیک اسید) به‌ اصطلاح شکسته نمی‌شوند و درخت با شروع فصل گرما و بلندشدن روز به‌خوبی از خواب بیدار نمی‌شوند؛ در چنین شرایطی محلول‌ پاشی روغن ولک باعث بسته‌شدن روزنه‌های تنفسی گیاه شده و سوخت‌وساز گیاه بالا رفته در نتیجه هورمون‌های بازدارنده رشد شکسته شده و درخت از خواب بیدار می‌شوند.

در جدول زیر نیاز سرمایی ارقام مختلف درختان (پسته و …) مشخص شده است:

بر اساس نیاز سرمایی می توان متوجه این شد که آیا نیاز سرمایی درخت موردنظر تامین شده است یا خیر. اگر نیاز سرمایی تامین نشده باشد. از محلول‌پاشی روغن والک استفاده می‌کنیم.

اهمیت نیاز سرمایی در باغات پسته

اسید آبسزیک (ABA) یک هورمون بازدارنده رشد است که با فرارسیدن فصل پاییز چون طول روزکوتاه می‌شود در برگ به مقدار بیشتری ساخته می‌شود. در نتیجه هورمون‌های رشد کمتری ساخته می‌شود (مثل جیبرلیک اسید) و در نهایت تنفس گیاه کاهش‌یافته و گیاه به خواب می‌رود، فرمان تولید بیشتر آبسزیک توسط بخشی در گیاه به نام فیتوکروم صادر می‌شود.
در اواخر زمستان که طول روز در حال بلندتر شدن است، این فیتوکروم نیست که دستور بیدارشدن را می‌دهد، در واقع فیتوکروم فقط با کوتاه‌شدن روز در پاییز عمل کرده و دیگر کاری ندارد ترکیبات هورمونی که در درخت به‌واسطه ترشحات فیتوکروم ایجاد شده است. (اسید آبسیزیک) درصورتی‌که نیاز سرمایی آنها برطرف شده باشد، شکسته شده و خاک درخت پسته از خواب بیدار می‌شود.

نکاتی که باید در مصرف روغن‌های ولک باید موردنظر باشند عبارت‌اند از:

• از مصرف روغن‌های ولک در دماهای بالا ۳۸ درجه و همچنین دمای زیر صفر و شرایط یخ‌ بندان خودداری شود.
• در شرایطی که گیاه به هر دلیلی دچار استرس است از روغن ولک استفاده نشود؛ مثلاً خشکسالی و سرخشکیدگی های شدید و…
• در هنگام رطوبت بالا یا بارندگی یا خیس بودن تنه درخت‌ها از روغن‌های ولک استفاده نشود؛ چون موجب آسیب به بافت گیاه می‌شود.
• هنگامی که شوت‌ها یا سرشاخه‌های اولیه و نورسته و نازک در حال شروع فعالیت هستند از روغن ولک نباید استفاده کرد؛ چون موجب آسیب حتمی می‌شود.
• در زمان شکوفه دهی نباید از روغن‌های ولک استفاده کرد. در مورد بهترین زمان استفاده از روغن‌های ولک در درختان پسته بهترین زمان ۲ الی ۳ هفته قبل از تورم.

فیتوکروم چیست و چگونه عمل می‌کند؟

فیتوکروم نوعی رنگیزه گیاهی است و همان‌طور که از نامش پیداست یک گیرنده نور محیط و خورشید است. این رنگیزه گیاهی (منظور از رنگیزه ماده رنگی است) در گیاهان برای شناسایی نور استفاده می‌شود.
فیتوکروم به نور قرمز و فراقرمز (مادون‌قرمز) حساس است. گیاهان از فیتوکروم برای تنظیم زمان گل‌دهی و تعادل شبانه‌روزی از طریق طول شب و روز استفاده می‌کنند.
فیتوکروم همچنین، در موارد دیگری مثل جوانه‌زنی دانه‌ها، کشیدگی جوانه، اندازه، شکل و تعداد برگ‌ها و … را تنظیم می‌کند. تقریباً اکثر گیاهان دارای فیتوکروم در برگ‌های خود هستند.

رنگدانه فیتوکروم توسط دو محقق به نامهای ” استرلینگ هندریکس” و “هری بورتویک” ۱۹۴۰ تا اوایل ۱۹۶۰، کشف شد.

از طرف دیگر با گرم‌شدن زمین و هوا ریشه درخت شروع به حرکت و فرستادن مواد غذایی به سمت جوانه‌ها می‌کند. در چنین حالتی شاخه‌های درخت ناهماهنگ شروع به جوانه‌زنی می‌کنند و به همین دلیل عوارضی چون ریزش جوانه‌های زایشی، عدم تشکیل میوه یا ریختن دانه‌های خوشه و… مشاهده می‌شود.
با عدم تامین نیاز سرمایی درخت تداخل درون گیاه باعث می‌شود که گیاه صدمات زیادی ببیند، کاری که روغن ولک انجام می‌دهد این است که تمامی روزنه‌های تنفسی گیاه را می‌بندد و گیاه مجبور به بیدارشدن می‌شود.
در این حالت حرکت شیره گیاهی سریع شده و ساختارهای بازدارنده ترشح شده در پاییز کامل شکسته خواهد شد به همین خاطر است که درختی که سرمای کافی ندیده است با یک شک بزرگ با کمک روغن ولک از خواب به‌خوبی بیدار می‌شود.
شما در این مقاله با نیاز سرمایی روغن ولک آشنا شدید امیدوارم از این مقاله راضی بوده باشید.